DYSTYNKCJE

Polskich Służb Mundurowych

Strona główna


Straż Miejska i Gminna


Kontakt i historia strony


Szukaj na stronie


Straż Miejska i Gminna

dystynkcje

Początek lat dziewięćdziesiątych - okres sprzed wprowadzenia Ustawy regulującej dystynkcje Straży Miejskich i Gminnych na poziomie ogólnopolskim.


Na początku lat dziewięćdziesiątych dystynkcje straży miejskich i gminnych wprowadzane były na podstawie lokalnych zarządzeń. Każda gmina czy miasto, miała odrębne projekty i własny charakter oznak. Dystynkcje z tego okresu można podzielić pod względem graficznym na cztery kategorie:

  • typu amerykańskiego - w formie szewronów,
  • typu polskiego na naramiennikach - w formie gwiazdek i belek,
  • typu polskiego na patkach kołnierzowych - wzorowanych na oznakach zaproponowanych przez MSW w 1990 r.,
  • typy pozostałe - odmienne od powyższych.
  • Wydaje się, że spośród wszystkich, na szczególne wyróżnienie zasługują projekty dystynkcji warszawskich i krakowskich.

    Projekt krakowski wykorzystuje motyw nierównoramiennych gwiazdek-listków zastosowanych również w stopniach policyjnych okresu przejściowego w roku 1990. Główną różnicą było to, że gwiazdki policji były białe, natomiast straży krakowskiej żółte. Dystynkcje Straży Krakowskiej przedstawione są na tej stronie w części określonej jako "typy pozostałe".

    Projekt warszawski, oparty na czteroramiennych gwiazdkach, po ich odwróceniu o 45o, stał się prawdopodobnie podstawą do opracowania wzorów ogólnopolskich. Warszawa w latach 1990-2002 była związkiem gmin zwanych dzielnicami. W okresie tym związek stanowiło od 7 do 11 gmin. Dystynkcje Straży Gmin Warszawskich przedstawione są poniżej w części określonej jako "typu polskiego na naramiennikach" oraz na osobnych stronach dotyczących Zarządzeń Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z lat 1991 - 1993.

    Informacje na temat zamieszczonych na tej stronie dystynkcji, ich wyglądu oraz odpowiadających im stopni pochodzą głównie z relacji osób pamiętających ten okres oraz posiadanych przez nich eksponatów. Dopuszczam, w związku z tym, możliwość błędów w przypisaniu dystynkcji do konkretnych miast i gmin oraz stopni i stanowisk. Część dystynkcji narysowałem na podstawie zdjęć znalezionych na stronach www poszczególnych straży, a część na podstawie konkretnych przepisów, które udało mi się zdobyć. Te fragmenty są znacznie bardziej pewne.

    Dla zobrazowania potencjalnej różnorodności oznak Straży z tego okresu oraz trudności w dotarciu do właściwych materiałów źródłowych, chciałbym przytoczyć przeczytane gdzieś spostrzeżenie, że w roku 1994 w Polsce było około 400 oddziałów Straży. Biorąc pod uwagę liczbę strażników w całej Polsce oraz liczbę jednostek Straży Miejskich, każda jednostka zatrudniała średnio około 15 funkcjonariuszy. Jeżeli z ogólnej liczby wykluczymy kilka największych miast, to w pozostałych jednostkach otrzymamy średnio mniej niż 10 strażników. Oznacza to, że dystynkcje wprowadzane lokalnie wykonywane były w bardzo małej liczbie. Niektóre wzory mogły nie przetrwać ani w postaci fizycznych oznak, ani w pamięci osób je noszących.



    Dystynkcje typu amerykańskiego

    Dystynkcje określone tutaj jako "typu amerykańskiego" składają się z szewronów (krokiewek) w kształcie litery V, uzupełnionych czasami łukami i gwiazdkami.

    Nawiązują one w kształcie do podoficerskich dystynkcji wojsk amerykańskich.

    Oznaczenia te umieszczane były głownie na rękawach, a czasami na naramiennikach.



    Czarna Białostocka







    Kościerzyna











    Rumia




    Gdynia







    Poznań







    Konin







    Oława







    Opalenica


    Jarosław



    Drawsko Pomorskie







    Bydgoszcz







    Dystynkcje typu polskiego na naramiennikach

    Projekty dystynkcji zaklasyfikowane do tego typu składają się głównie z pięcioramiennych gwiazdek i belek umieszczonych na naramiennikach. Widać wśród nich próby stworzenia oryginalnych projektów poprzez odwrócenie gwiazdek, nietypowego ich rozmieszczenia, wykorzystania tylko jednej belki lub połączenia gwiazdek z większą liczbą krokiewek.

    W dystynkcjach tych znajdziemy także gwiazdki czteroramienne, wykorzystywane w służbach o charakterze niemilitarnym. Gwiazdki te po obróceniu o 45o przeszły w roku 1996 do dystynkcji ogólnopolskich.

    Naramienniki Straży Gdańskiej (brak całkowitej pewności co do ich pochodzenia) kształtem nawiązują do naramienników Marynarki Wojennej i Handlowej.



    Gdańsk?

    starszy inspektor


    kierownik

    Nowy Dwór
    Mazowiecki




    Kielce




    Inne



    prawdopodobnie
    gminy warszawskie
    lub okoliczne




    Gliwice



    Warszawa
    Białołęka



    komendant

    Opole



    Warszawa
    Praga Północ

    młodszy strażnik




    strażnik




    starszy strażnik


    inspektor




    Dystynkcje typu polskiego na patkach kołnierzowych

    Patki kołnierzowe, zgrupowane w tej części, wykorzystują motywy gwiazdek oraz belek. Nawiązują swym kształtem do dystynkcji OSP, Służby Leśnej lub korpusówek Policji.
    Pięciokątne patki są wariacjami kolorystycznymi patek opisanych w przykładowym statucie Straży Miejskich zaproponowanym przez MSW w 1990 roku.



    Sokołów Podlaski



    Olsztynek



    Działdowo



    Skierniewice



    Jastrzębie-Zdrój

         

    Piekary Śląskie





    prawdopodobnie
    gminy warszawskie














    inne








    Dystynkcje pozostałych typów

    W tej części przedstawione zostały wzory dystynkcji niepasujących do żadnego z powyżej opisanych typów.



    Kraków

    strażnik





    inspektor


    Łódź









    Konstantynów Łódzki



    Pabianice



    Kluczbork




    Copyright © www.dystynkcje.pl